Ślady
>
Archiwum
>
2020
>
wrzesieĹ / paĹşdziernik
|
||
Ślady, numer 5 / 2020 (wrzesieĹ / paĹşdziernik) ĹcieĹźki Lekcje od mĹodych SÄ tacy, ktĂłrzy rozpoczynajÄ nowy rok szkolny i tacy, ktĂłrzy koĹczÄ studia. Lecz jakie horyzonty otworzyĹo uczniom te dziewiÄÄdziesiÄ t dni âzajÄÄ wirtualnychâ? Czworo z nich o tym opowiada. Alessandra Stoppa Ale kto jeszcze pamiÄta o tych miesiÄ cach! Tak zaĹźartowaĹ Federico podczas otwierania spotkania na Zoomie. MiesiÄ ce, o ktĂłrych mowa, to te w trakcie lockdownu, spÄdzone na uczestniczeniu w zajÄciach przed komputerem. KaĹźdy kontakt z profesorami, kolegami i przyjaciĂłĹmi odbywa siÄ siĹÄ rzeczy przez video-rozmowy lub telefon. Czy jest to czas do zarchiwizowania, czy teĹź skarb do przechowania w plecaku, z ktĂłrego bÄdzie moĹźna czerpaÄ w nadchodzÄ cym roku? ZapytaliĹmy czterech znajomych â Federica, IlariÄ, Filippa i CeciliÄ â o to, jakich odkryÄ dokonali, czego doĹwiadczyli w tym okresie.
PoczÄ tek kwarantanny u Federico, matura lingwistyczna w liceum na peryferiach Rzymu, idzie âpod gĂłrkÄâ. Nie dlatego, Ĺźe dzieje siÄ Ĺşle w domu, ale z zupeĹnie innego powodu. To nie jest teĹź âwinaâ nauczycieli. Jak moĹźna uczestniczyÄ w lekcjach, kiedy kaĹźdego dnia telewizja podaje nowe, tragiczne informacje na temat pandemii? CzÄsto wyĹÄ cza kamerÄ w komputerze, Ĺźeby nie byĹo widaÄ, Ĺźe wĹoski, matematyka i inne przedmioty go nie interesujÄ . Ale jak tu nie iĹÄ naprzĂłd? âMiaĹem pragnienie, aby powrĂłciÄ do Ĺźycia, ale nie wiedziaĹem, jak to zrobiÄâ. Po dwĂłch tygodniach dzwoni do niego przyjaciel, ktĂłry czyta mu nastÄpujÄ ce fragmenty ksiÄ Ĺźki âNawet kamienie zaczÄĹyby skakaÄâ autorstwa Marco Gallo (zmarĹego w wieku 17 lat w wypadku drogowym - przyp. tĹum.): âNigdy nie przyjdzie ci na myĹl, aby to powiedzieÄ, ale pragnienie samo w sobie jest bezuĹźyteczne. To w tej chwili, gdy siÄ budzi, w chwili, gdy ujawnia siÄ jego wstÄpna obecnoĹÄ, wtedy musimy iĹÄ za nim w naszej wolnoĹci: musimy uczyniÄ je aktem, dziaĹaniem, gestem.â Dla Federico jest to punkt zwrotny. Aktem, akcjÄ i gestem sÄ zajÄcia online. Zaczyna w nich uczestniczyÄ i z pasjÄ odkrywa, Ĺźe takĹźe matematyka â znienawidzona aĹź do tego dnia â moĹźe byÄ interesujÄ ca. âPrzez szeĹÄ lat szkoĹy (jeden rok powtarzaĹem) nigdy nie szĹo mi tak dobrze. Nie mĂłwiÄ tutaj tylko o ocenach, poniewaĹź one akurat mnie nie obchodzÄ , ale o fakcie, Ĺźe uczenie siÄ miaĹo coĹ wspĂłlnego ze mnÄ . ByĹem zachwycony uczÄszczaniem na zajÄcia do tego stopnia, Ĺźe wieczorem nie musiaĹem juĹź dalej siÄ uczyÄ. WĹaĹnie tej rzeczy we mnie nie chcÄ straciÄâ. Nawet nauczyciele byli zdumieni jego aktywnoĹciÄ w czasie lekcji online. WiadomoĹci podawane przez dzienniki telewizyjne nadal byĹy tragiczne. âOczywiĹcie, Ĺźe nie mogĹem bezpoĹrednio ratowaÄ Ĺźycia; ofiarowaĹem tyle, ile mogĹem, na zbiĂłrki pieniÄĹźne przeznaczone na ten cel, ale moje zaangaĹźowanie w tym historycznym momencie to byĹo uczenie siÄ literatury, geometrii, angielskiego do samego koĹca. To byĹa moja okolicznoĹÄâ. W tamtych dniach przeczytaĹ âLibero tra le sbarreâ [Wolnego pomiÄdzy prÄtami] â historiÄ wietnamskiego kardynaĹa Van Thuâna (niestety ksiÄ Ĺźka nie ma polskiego przekĹadu - przyp. tĹum.), ktĂłry spÄdziĹ dziewiÄÄ lat w wiÄzieniu, w izolatce. âPolecam tÄ lekturÄ kaĹźdemu. PĹakaĹem nad niÄ i nic nie mogĹem na to poradziÄ- kontynuuje Federico. - On zaakceptowaĹ i dotarĹ aĹź do gĹÄbi swojej sytuacji, i byĹ szczÄĹliwy. OdkryĹ dobro, ktĂłre nie zaleĹźaĹo od niego. I to przydarzyĹo siÄ takĹźe mnie. KaĹźdego dnia znowu siÄ przydarzaâ.
Ilaria, tak jak Federico, skoĹczyĹa liceum jÄzykowe, ale w Bergamo: âDla mnie, natomiast, cztery Ĺciany domu stawaĹy siÄ zbyt ciasneâ - mĂłwi. TakĹźe u niej rozmowa telefoniczna z przyjacielem zmienia perspektywÄ. âCo takiego ci powiedziaĹ?â â pyta Filippo. âDokĹadnie nie pamiÄtam, wyrzuciĹam z siebie caĹe moje zmÄczenie, ale kiedy juĹź siÄ rozĹÄ czaĹam, powiedziaĹam sobie: ÂŤChcÄ zobaczyÄ, co jest w tym dobrego dla mnieÂťâ. âDobreâ to bycie uwaĹźnym na to, co siÄ wydarza, i byÄ pod wraĹźeniem maĹych rzeczy. Na lekcji wĹoskiego nauczycielka udostÄpnia na platformie kilka tekstĂłw. Ilaria pyta, czy moĹźe je wydrukowaÄ, aby dalej kontynuowaÄ lekcjÄ. Na to nauczycielka: âW porzÄ dku, zaczekamy na ciebieâ. âPomyĹlaĹam: co za troska!â. NastÄpnie nauczyciel filozofii, ktĂłry rozpoczynajÄ c zajÄcia najpierw puszcza fragment muzyki klasycznej, âktĂłry uwielbiam â to byĹ prezentâ. KaĹźdego dnia musiaĹa wybieraÄ, czy pozostaÄ przed kamerÄ laptopa. âTo byĹo decydujÄ ce dla mnie w tamtym okresie. Nie tylko ciÄ gnÄ Ä to dalej, ale byÄ tamâ- opowiada Cecilia, ktĂłra rozpoczyna piÄ tÄ klasÄ liceum klasycznego (wyspecjalizowanego w kierunkach humanistycznych, przyp. tĹum.) w Mediolanie. Co sprawia, Ĺźe wstajesz z Ĺóşka i wĹÄ czasz komputer? âNadzieja, Ĺźe zobaczÄ moich rodzicĂłw i kilku przyjaciĂłĹ, ktĂłrzy do mnie zadzwoniÄ . Nadzieja na odkrycie czegoĹ piÄknego. Nauka, ktĂłra czasami jest puĹapkÄ zabierajÄ cÄ czas na rozwĂłj moich zainteresowaĹ, moĹźe byÄ takim odkryciem. KaĹźdego dnia wykonywaÄ maĹy krok w kierunku patrzenia na to, co siÄ przytrafia jako moĹźliwoĹÄ zdobycia wiedzyâ. âA przytrafiĹ ci siÄ jakiĹ ÂŤgorszyÂť dzieĹ?â- pyta Federico. âĹťeby to jedenâ. Pewnego wieczoru byĹo zimno i byĹa paskudna pogoda. Nie miaĹa nawet najmniejszej ochoty, aby uczestniczyÄ w lekcjach. Z ciekawoĹci Cecilia wĹÄ czyĹa kamerÄ na drugiej godzinie zajÄÄ: gimnastyce. Nauczyciel opowiadaĹ o swoich dzieciach, o tym, co robi, a nastÄpnie pytaĹ kaĹźdego, jak leci. âByĹ zadowolony ze swojego Ĺźycia. PomyĹlaĹam: traktuje nas jak dorosĹych. Interesuje siÄ nami. To mnie podĹşwignÄĹo. Kwarantanna teĹź tym byĹa: jednego dnia zrozumiaĹam coĹ, zachwycaĹam siÄ, a nastÄpnego wszystko siÄ waliĹo, ale krok zostaĹ postawiony. Nie cofaĹam siÄâ. To samo dzieje siÄ w trakcie nauki, czy to indywidualnej, czy w towarzystwie. âPodczas przygotowywania pracy z greki uĹwiadomiĹam sobie, Ĺźe zgĹÄbiajÄ c ten przedmiot, mĂłj zakres wiedzy zawsze siÄ powiÄksza. PodobaĹo mi siÄ to, ale jak daleko mogĹam zajĹÄ? OdkryĹam, Ĺźe ten strach przed ogromem nie powinien byÄ hamulcemâ.
TakĹźe dla Filippo kwarantanna pokryĹa siÄ z maturÄ w liceum o profilu przyrodniczym. Nie straciÄ Ĺźadnej lekcji. Jego nauczyciele sÄ gotowi, aby go zaatakowaÄ. Ta od matematyki, z szybkÄ platformÄ informatycznÄ , w krĂłtkim czasie byĹa gotowa stawiÄ czoĹa video-zajÄciom. âTo nie byĹo takie oczywisteâ. Czy ta od wĹoskiego, ktĂłra zdecydowaĹa siÄ wyprzedziÄ program, tĹumaczÄ c Ungarettiego (wĹoski poeta z I poĹ. XX w. - przyp. tĹum.) i jego doĹwiadczenia podczas I wojny Ĺwiatowej. âDokonaĹa porĂłwnania z tym, co teraz siÄ nam przytrafiaĹo z Covidem. Wojna, wirus, to nie sÄ tylko wrogie sytuacje. Jest teĹź w nich coĹ dobrego. Dla mnie to byĹa pomoc w tamtym momencie, tak dezorientujÄ cym i tragicznymâ. âMnie rĂłwnieĹź siÄ to przydarzyĹo z Camusem, Manzonim czy z greckimi tragediamiâ- przerywa Cecilia. - Czytanie tych tekstĂłw stawaĹo siÄ dla mnie towarzystwem. Oto kolejne odkrycie: szkoĹa dotyczyĹa wszystkiego, co zwiÄ zane z Ĺźyciemâ. To samo doĹwiadczenie ma Ilaria w trakcie omawiania âCytrynâ Eugenio Montalego. âTa poezja staĹa siÄ dla mnie prowokacjÄ . ÂŤNiespodziewane cytrynyÂť, ktĂłre widzi poeta za ÂŤuchylonymi drzwiÂť- w moim przypadku byĹ to telefon od przyjaciĂłĹki, na ktĂłrÄ wylaĹam mojÄ niecierpliwoĹÄ, pretensjÄ, ktĂłrÄ miaĹam wobec siebie, aby byÄ wszÄdzie i w kaĹźdej sytuacji. ZaczÄĹam siÄ sobie przyglÄ daÄ z delikatnÄ czuĹoĹciÄ i to nawet zmieniĹo mĂłj sposĂłb przebywania z moimi przyjaciĂłĹmiâ. W ten sposĂłb na pytanie: âJak leci?â, Ilaria nie odpowiada juĹź bardzo ogĂłlnie albo ukrywajÄ c swoje uczucia. âPomiÄdzy nami narodziĹ siÄ szczery dialog, powiedziaĹabym: nowy akcent czĹowieczeĹstwa, ktĂłrego nie chcÄ straciÄ nawet wtedy, jeĹźeli obierzemy inne drogi. W kwarantannie tak jakby odnalazĹam najmniejszÄ matrioszkÄ, najcenniejszÄ dla mnie. Pytanie, ktĂłre mam teraz w momencie powrotu do Ĺźycia sprzed pandemii brzmi: Jak jej nie utraciÄ? Jak ÂŤwĹoĹźyÄÂť jÄ do najwiÄkszej matrioszki mojego Ĺźycia?â. âJa z kolei odkryĹem wiele moich ograniczeĹ, ale nie ulegĹem rozgoryczeniu - mĂłwi Filippo. - SĹyszaĹem kogoĹ, kto mĂłwiĹ z goryczÄ : ÂŤTa sytuacja jasno pokazuje nam, Ĺźe nie jesteĹmy panami naszej przyszĹoĹciÂť. PomyĹlaĹem: lepiej, to daje mi nadziejÄ na to, Ĺźe coĹ dobrego i piÄknego moĹźe siÄ wydarzyÄâ.
PrzyszĹoĹÄ, pĂłki co, nadal musi siÄ mierzyÄ z nadzwyczajnÄ sytuacjÄ : dystanse, Ĺrodki bezpieczeĹstwa i wiele innych. Ilaria wybraĹa studia z literatury wspĂłĹczesnej w Mediolanie. âPomysĹ jest taki, aby siÄ przenieĹÄ, ale jeĹźeli zajÄcia bÄdÄ online, moĹźe to byÄ niemoĹźliwe. Ale to nieistotne, poniewaĹź po tym, co przeĹźyĹam w tych miesiÄ cach, jestem przekonana, Ĺźe kaĹźda sytuacja ma w sobie coĹ dobrego. Powiedzmy, Ĺźe jeĹźeli zostanÄ w Bergamo, to teĹź bÄdzie piÄkne wyzwanieâ. Dla Cecilii to ostatni rok. âBÄdÄ musiaĹa wybraÄ, co robiÄ dalej, a to trochÄ napawa mnie lÄkiem. Ale tak jak u Filippo, nauczyĹam siÄ przyglÄ daÄ moim ograniczeniom bez strachu. RĂłwnieĹź fakt, Ĺźe nie mogÄ poznaÄ wszystkiego i mogÄ siÄ pomyliÄ, juĹź nie jest problemem. OdĹoĹźyĹam mĂłj niepokĂłjâ. TakĹźe Federico chce siÄ przenieĹÄ do centrum Rzymu, aby byÄ bliĹźej La Sapienza. âPoniewaĹź zakochaĹem siÄ w tym uniwersytecie! Ale nie wiem, co moĹźe siÄ wydarzyÄ. Ĺwiat caĹkowicie zmieniĹ siÄ przez te trzy miesiÄ ce. I jeĹźeli przez trzy lata bÄdÄ musiaĹ uczestniczyÄ w zajÄciach online, niech bÄdzie, mnie to pasuje!â. Po zakoĹczeniu rozmowy wysyĹa zdjÄcie, ktĂłre wstawiĹ na Instagrama: to on klÄczÄ cy z rozĹoĹźonymi ramionami przed swoim liceum, u doĹu podpis: âZawsze bÄdziesz mieÄ miejsce w moim sercu!â. |