30. Konieczność istnienia wyraźnych i ścisłych kryteriów oceny i uznania zrzeszeń laikatu, określanych także jako «kryteria charakteru kościelnego», rozumiana jest zawsze w perspektywie dobra komunii i misji Kościoła, a więc nie należy w niej widzieć ograniczenia wolności zrzeszania się.

Należy przyjąć następujące podstawowe kryteria określenia charakteru każdego bez wyjątku zrzeszenia osób świeckich w Kościele:

- stawianie na pierwszym miejscu powołania każdego chrześcijanina do świętości, które objawia się «w owocach łaski, które Duch rodzi w wiernych»[1] i polega na dążeniu do osiągnięcia pełni chrześcijańskiego życia i doskonałości miłości[2].

W myśl tej zasady wszystkie bez wyjątku zrzeszenia laikatu starają się coraz bardziej spełniać w Kościele role narzędzia świętości oraz «akcentują i wysuwają na pierwsze miejsce u swych członków ściślejszą łączność między życiem praktycznym a wiarą»[3].

- odpowiedzialność w wyznawaniu wiary katolickiej, wyrażająca się w tym, że przyjęcie i przepowiadanie prawdy o Chrystusie, Kościele i człowieku odbywa się zgodnie z jej autentyczną interpretacją Nauczycielskiego Urzędu Kościoła. Każde więc stowarzyszenie skupiające ludzi świeckich winno być miejscem głoszenia wiary, przybliżania do wiary i wychowywania w wierze, zawsze z zachowaniem jej pełnej treści.

- świadectwo trwałej i autentycznej komunii znajdujące wyraz w synowskim odniesieniu do papieża, który jest trwałym i widzialnym źródłem jedności Kościoła powszechnego[4] i do biskupa, będącego «widzialnym źródłem i fundamentem jedności Kościoła partykularnego»[5], przy zachowaniu «wzajemnego szacunku i sprawnej koordynacji wszystkich form apostolstwa w Kościele»[6].

Łączność z papieżem i z biskupem winna się wyrażać w lojalnej gotowości do przyjmowania ich nauki i pasterskich zaleceń. Ponadto, w myśl zasad kościelnej komunii należy uznać w Kościele słuszna wielość form stowarzyszeń laikatu, troszcząc się równocześnie o to, by ożywiała je zawsze gotowość do wzajemnej współpracy.

- zgodność z apostolskim celem Kościoła i udział w jego realizacji, czyli w «ewangelizacji i uświęcaniu ludzi oraz urabianiu na modlę chrześcijańska ich sumienia, by w ten sposób przepoić duchem ewangelicznym różne społeczności i środowiska»[7].

Wymaga to, by zrzeszenia laikatu, wszystkie razem i każde z osobna, pogłębiały swoje zaangażowanie misyjne stając się w coraz większym stopniu podmiotem nowej ewangelizacji.

- zaangażowana obecność w ludzkiej społeczności, będąca zawsze – w świetle społecznej nauki Kościoła – służba na rzecz pełnej godności człowieka.

Znaczy to, że zrzeszenia świeckich wnosząc do społeczeństwa żywe świadectwo uczestnictwa i solidarności, sprzyjają umacnianiu w nim zasad sprawiedliwości i braterstwa.

Przedstawione tu podstawowe kryteria weryfikują się przez konkretne rezultaty towarzyszące życiu i działalności rozmaitych stowarzyszeń ludzi świeckich, jak na przykład ożywienie umiłowania modlitwy, kontemplacji, życia liturgicznego i sakramentalnego; działalność na rzecz wzrostu powołań do chrześcijańskiego małżeństwa, do sakramentalnego kapłaństwa i do życia konsekrowanego; gotowość uczestniczenia w przedsięwzięciach i działaniach Kościoła zarówno na szczeblu lokalnym, jak krajowym i międzynarodowym, zaangażowanie w dziedzinie katechezy i pedagogiczne umiejętności w wychowywaniu chrześcijan; pobudzenie do chrześcijańskiej obecności w różnych środowiskach społecznych i udział w organizowaniu i animacji dziel charytatywnych, kulturalnych i duchowych; duch wyrzeczenia i powrót do ewangelicznego ubóstwa jako do źródła wspaniałomyślnej miłości wszystkich ludzi; nawrócenie na drogę chrześcijańskiego życia lub powrót do wspólnoty ochrzczonych tych, którzy niegdyś «odeszli».

[1] Tamże, 19; por. tamże, 15; Sobór Watykański II, Konstytucja dogmatyczna o Kościele Lumen gentium, 37.

[2] Kodeks Prawa Kanonicznego, kan. 215.

[3] Sobór Watykański II, Konstytucja dogmatyczna o Kościele Lumen gentium, 39.

[4]  Por, tamże, 40.

[5] Sobór Watykański II, Dekret o apostolstwie świeckich Apostolicam actuositatem, 19.

[6] Por. Sobór Watykański II, Konstytucja dogmatyczna o Kościele Lumen gentum, 23.

[7] Tamże.