W chwili publikacji przemówienia Benedykta XVI, które miał wygłosić w La Sapienza w Rzymie, odczuwamy potrzebę wyrażenia naszego oburzenia i zaniepokojenia z powodu nadzwyczajnej wagi tego, co się wydarzyło. Jako osoby zajmujące się na co dzień pracą naukową i nauczaniem uniwersyteckim uważamy za niedopuszczalne, aby w uniwersytecie, uprzywilejowanym miejscu wolnej konfrontacji idei, zdecydowana mniejszość wykładowców i studentów byłą w stanie faktycznie uniemożliwić Papieżowi przyjęcie zaproszenia do udziały w inauguracji roku akademickiego i wyrażenia swojej myśli. Dotknęliśmy przez ten fakt głębokiej nietolerancji ideologicznej i zapisaliśmy jedną z najczarniejszych stronic historii wolności wypowiadania się na naszych uniwersytetach i historii społeczeństwa obywatelskiego.

W swoim wystąpieniu (załączonym do niniejszego apelu) Benedykt XVI chciał ponownie ukazać w sposób jasny i pasjonujący „właściwą rozumowi odpowiedzialność” realizowania „zadania podtrzymywania wyczulenia na prawdę”. „Niebezpieczeństwo świata zachodniego – aby poprzestać tylko na nim – polega na tym, że człowiek, właśnie ze względu na wielkość swej wiedzy i potęgi, poddaje się w obliczu kwestii prawdy. Oznacza to zarazem, że w rezultacie rozum ulega naciskom interesów i powabom użyteczności, zmuszony do uznania jej za ostateczne kryterium”.

Twierdzeń Papieża zawartych w tym wystąpieniu nie możemy nie odczuwać jako głęboko zgodnych z doświadczeniem każdego z nas. Rozpoznajemy w nich perspektywę bardziej świadomej i zdecydowanej obrony wszechstronności i rozległości rozumu, wolności poszukiwań i konfrontacji, które uważamy za podstawowe w podejmowaniu naszej odpowiedzialności wykładowców, odpowiedzialności za teraźniejszość i przyszłość uniwersytetu, a zatem naszego obywatelskiego współistnienia.

Tekst Apelu o rozum i wolność na uniwersytecie, do chwili oddania do druku podpisało ponad czterysta osób. Wśród pierwszych podpisów znajdują się nazwiska niektórych rektorów (Lorenzo Ornaghi, Uniwersytet Katolicki, Giusseppe Dalla Torre, Lumpa; Roberto Sani, Macerata i Paolo Scarafoni, Uniwersytet Europejski w Rzymie). Swój podpis można złożyć bezpośrednio na stronie www.appellouniversita.net.